Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Дык якім byў замак? 

Kobryń → wybitny osobistość → Ołeksij Mychajło Мартынов

Ажыўленая палеміка, выкліканая нядаўna зацверджаним праєктам рэгенерацыі центральнай часткі Кобрына, абудзіла павишани інтарэс грамадскасці i мінулага нашага горада і, вядома, i яго старажитнага zamek. Аб аднаўленні асобних fragmentў якога гаворицца ў праєкце. Дык што ўjaўlaў з сябе некалі nasz замак?

Аб godzina першага прымітыўнага ўмацавання ў центральнай частци сенняшняга Кобрына ніякіх дакладних звестак i my nie дайшло. Можна з упеўненасцю ськазаць адно. Паколькі крайнія pasўночна- заходнія рубяжи Кіеўськай Русі, u якую na заранку нашай гісторыі ўваходзілі мясцовия землі, межавалі з ваяўнічымі яцвяжскімі пляменамі, якія жылі na poўнач piekło Белавежскай пушчи, прыходзілася примаць неабходния абарончия zachód. Częsty dla гетай мети выбіраліся стария гарадзішчы. U нашим випадку паказальна тоє, што ў І287 годзе, калі назва Кобрына ўпершиню udziałўляєцца ў пісьмовым дакуменце, ен oto nazwany горадам. A гета, u pal чаргу, неразриўna звязана з неабходнай наяўнасцю якіх- небудзь умацаванняў.

U аднолькавай ступені "пакрита цемрай невядомасці", якую ролю mogę адигриваць замак потим, u перияд жорсткіх міжасобных rozbratў якія трэслі Вялікае княства Літоўськає, далучиўшає i сябе ў сярэдзіне XIV стагоддзя наши землі.
Адзінае грунтоўнає і дакладнає апісанне Кобрынскага zamek - адносна позняга паходжання і датуєцца 1597 rok. U ten godzina каралеўскія камісары Мельхіер Райскі, Данііл Дамарацкі і Яраш Звер праводзілі рэвізію Брэсцкага стараства, pas przebieg якой даследавалі stan zamek. Pas іх апісанню, ен i таго godzina pas нейкіх причинах прийшоў u заняпад. Na żal, апісанне i taki ступені хаатичнає і непаслядоўнає, што na яго аснове цікаўния нашчадкі пазбаўлени магчымасці скласці больш-менш виразнає ўjaўленне аб zamek.

Вось jak прикладна апісваюць замак каралеўскія камісары. Ніжні і верхні замкі акружани валамі з частаколамі(абарончає збудаванне з завостраних tenўстих бярвенняў) і драўлянымі вежамі. Pas most, перакінутаму цераз р.кобринку, уваходзім u крапасную brama з веснічкамі dla пешаходаў. Za бакавымі сценамі brama знаходзілася некалькі пакояў, зверху - жилле з ганачкам(balkon?), при skórny жыллі меліся sień з вялікімі каменнымі комінамі. U пакоях стаялі doўгія стали і lawa з ліпы або сасни. Печы кафляния, распісаныя, цагляния або prosty чорния. Шкло ў вокнах апраўлена ў драўляния або алавяния rama. Piekło brama нальова цягнуўten штыкетнік, nad якім узвишалася вонкавая драўляная вежа. Непадалеку piekło гетай сцяни знаходзіўten драўляни dom з камерамі, святліцамі, каморкамі, перагародкамі і з неабходнымі dla жилля прадметамі - сталамі, лаўкамі, палаткамі, печкамі і комінамі. Пад сталамі дзе- нідзе стаялі дубовия куфари. U лепших памяшканнях вокни ў алавяних rama za жалезнымі кратамі. Пры святліцах - некалькі sianoў, camorra і кладовак. Ва ўсім zamek naўрад ці meўten яшче адзін унутрани замак. Za dom na крапасним wał roztajały pusty wysoki вежа, насупраць якой dzwonek wał jestem меншая вежа. Dal ішоў агароджани ogród, u якім раслі слівы, груши і яблыні, знаходзіліся krypta, ганак, нешта падобнає na альтанку і кладоўка з простай каменнай печчу і комінам. U наступнай - чацвертай - вежи змяшчаўten млин з вінтом, za ім - канюшня і auszpik. Нарэшце, piąty вежа і brama, якая zwiędły na ніжні замак, і пад якой знаходзіўten падвал з жалезнымі дзвярима. U високай вежи na некалькі паверхаў захоўваўten stary składny most. З ніжняга na верхні замак веў stary most na pal. Пасярод яго jestem даволі чистая лазня з кафлянай печкай. Na канци most ў brama верхняга zamek змяшчалася пад'емная машина na калесіках. Piekło brama pas bak стаялі некалькі веж, з'яднаних каменнымі пабудовамі, якія ўтваралі вонкавия scena абарончай лініі, некатория дзвери ў вежах запіраліся драўляним засавам при дапамозе ланцугоў і prabójў. Унутры ўмацаванняў roztajały некалькі pusty пабудоў. Вонкавыя пакатасці przedpiersieў былі абшития драўлянымі дошкамі.
Jak бачим, разабрацца, што i чаго - вельмі ськладана.

Што датичицца ўзбраєння zamek, to яно ськладалася з дзвюх гармат, чатирох целих змеявікоў (легкіх пушак), 15 - ці гакоўніц - зацінных пішчаляў, 17 - ці рушніц(ружжаў). U zamek жиў stary пушкар, надзелени дзвюма валокамі зямлі, тади jak другі штатни пушкар памер. U абавязкі пушкара ўваходзіла ўтриманне ў парадку замкавай зброі, ачистка яє і штогадови вираб pas шесць nowy рушніц, dla чаго skarb pastaўляла неабходни материял. Але, улічваючы яго стали ўзрост, jama дазвалялася абмежавацца вирабам чатирох рушніц. Акрамя яго, u zamek жылі dwa кавалі, надзеления зямлей і абавязания вирабляць wąs неабходнає dla zamek. Дрэва na пабудови і рамонт дахаў дастаўлялі штогод три pastaўшчыкі. Ачысткай і рамонтам zamek, пабудовамі, падтримкай гацяў і млинавих плацін pas звичаю займаліся гараджане.

U заключенне даречи tu успомніць характерную дробязь. Хоць сляди zamek і "замкавай гари" poўнасцю зніклі з твару кобринськай зямлі ў першай палове мінулага стагоддзя, памяць аб іх сярод каранних кабринчан захоўвалася аж i апошняй вайни. Częsty можна jestem пачуць вираз "Пойдзем праз замак" - гета значиць прапаноўвалася павярнуць la кінатэатра "17 Верасня" na цяперашнюю плошчу 700-годдзя r. Кобрына.

А.М. Мартынов

Martynў, А. Дык якім byў замак? : старонкі гісторыі / А. Martynў // Камуністычная праца. - 1990. - 23 жніўня. - С. 2.

Nawigacja





Our partners